محمدتقی فهیم گفت: «نفس» طوری به تصویر کشیده شده است است که اگر شرکت مجاهدین هم می‌خواست سریالی مثبت راجع به فعالیت‌هایش بسازد، دقیقا شبیه این سریال می‌ساخت. یعن
فهیم: «زیر پای مادر» سریال تلویزیونی متن رادیویی دارد/ «نفس» فاقد ریتم و ضرباهنگ مورد نیاز است
عبارات مهم : سریال
«محمد تقی فهیم» منتقد تلویزیون و سینما در گفت وگو با فارس، در نقد سریال های ماه رمضان امسال گفت: به نظر می آید که هر دوی این سریال ها کم جان هستند و فاقد جذابیت های مورد نیاز بوده اند. با توجه به اینکه همه منتظر بودند که سریال «سرّ دلبران» محمدحسین لطیفی به ماه رمضان برسد و این اتفاق نیفتاد، مدیران هم به طور تصادفی این دو سریال «نفس» و «زیر پای مادر» را جهت این باکس گزینش کردند که اساسا «نفس» مناسبتی هم با ماه رمضان ندارد.
«زیر پای مادر» سریال تلویزیونی متن رادیویی دارد/ «نفس» فاقد ریتم و ضرباهنگ مورد نیاز است ، فهیم
** «نفس» فاقد ریتم و ضرباهنگ مورد نیاز است
در مجموع و از نظر محتوایی هر دو سریال قابل تامل است و هر دو را می توان از نظر محتوایی مورد توجه قرار داد و تائیدشان کرد. اگر چه نفس بی ربط به رمضان است به هر حال اثری راجع به شرکت مجاهدین و گروه های مبارزان قبل از انقلاب، ولی از منظر ساختار و فرمی متاسفانه هر دو سریال با ضعف های آشکاری روبرو هستند که به همین علت هم نتوانستند بین مردم گل کنند. در این سریال دو مسئله اساسی وجود دارد. اینکه فاقد ریتم و ضرباهنگ مورد نیاز است و به نوعی از آب بستن های متداول تلویزیون عبور کرده و حتی راش های پرتی هم ضمیمه کار شده است است و به همین علت سکانس پلان های طولانی و بدون جذابیت را شاهدیم. همین باعث شده است تا اثری ساکن و راکد شده است و بی رمق جلوه کند که به کلیت اثر نیز لطمه جدی وارد کرده است.
محمدتقی فهیم گفت: «نفس» طوری به تصویر کشیده شده است است که اگر شرکت مجاهدین هم می‌خواست سریالی مثبت راجع به فعالیت‌هایش بسازد، دقیقا شبیه این سریال می‌ساخت. یعن
** اساس قصه بر زندگی دختر پولدار پسر فقیر است
نکته بعدی این است که «نفس» سریال جدیدی نیست و مخاطب با اثری تازه روبرو نیست و پیش از این جلیل سامان «ارمغان تاریکی» و «پروانه» را با همین عنوان ساخته هست. دو سریال پیشین او تازه و جالب بود و کشمکش های جالب تری داشت، ولی «نفس» به خاطر تکراری بودن درونمایه، جلوه مورد نیاز را ندارد. البته تکراری بودن اشکالی ندارد، مهم این است که از منظری با طراوت پرداخته شود که نفس این تازگی را جهت مخاطب ندارد. مهمترین مثال این عنوان هم به شخصیت ها برمی گردد و کاراکترها خیلی معمولی هستند و به خاطر عدم حضور شخصیت های قوی، قصه هم به سمت قصه پردازی معمولی رفته هست. با اینکه کلیت سریال راجع به فعالیت های شرکت مجاهدین هست، ولی ساختمان و اساس کار بر قصه تکراری دختر پولدار، پسر فقیر استوار است که پسر، چریک و دختر معمولی است و بعد از آشنایی با پسر وارد روند مبارزه می شود.
** «نفس» درامی ضعیف دارد
«زیر پای مادر» سریال تلویزیونی متن رادیویی دارد/ «نفس» فاقد ریتم و ضرباهنگ مورد نیاز است ، فهیم
ناهید نمی تواند تصویر العمل هایی را بروز دهد که منجر به یک محیط دراماتیک شود، درام ضعیف است و نه علاقه ناهید به روزبه آنچنان باورپذیر و گیرا است و نه گرایش به مبارز ه اش. لذا هیچ پیچیدگی در این شرکت مجاهدین نمی بینیم و گروهی بسیار معمولی هستند. روابط و مناسباتی که بین اعضای این شرکت در گذشته وجود داشت بسیار پیچیده بود، ولی ما اینها را در سریال نمی بینیم و همه چیز اطراف عشقی کلیشه ای بین دختر و پسری است که از فیلم فارسی برآمده است.
در هر حال اعتقاد دارم پرداختن به فعالیت های شرکت مجاهدین امری مهم است و تاکید می کنم که باید تعداد این دست از آثار نمایشی در تلویزیون زیاد شود. ولی اگر دوستان در تولید چنین سریال هایی دقت مورد نیاز را نداشته باشند، مفهوم مهم اثر ضد خودشان تمام می شود. در مورد سریال «نفس» نیز باید بگویم این اثر طوری به تصویر کشیده شده است است که اگر شرکت مجاهدین هم می خواست سریالی مثبت راجع به فعالیت هایش بسازد، دقیقا شبیه این سریال می ساخت. یعنی «نفس» اینطور به ما نشان می دهد که انگار طرفدار شرکت مجاهدین است! در اصل سریال ناتوان از نقد مناسبات اعضای شرکت مجاهدین است و زیاد به سمت تبلیغ آنها می رود، ولی ممکن است در آخر با نتیجه گیری مثبتی ختم شود. توصیه اینجا است که ما داریم سریال می بینیم نه فیلم سینمایی. «نفس» سریالی نیست که بعد از سالها هنوز مخاطبان درگیر آن باشند و جذابیت های فراموش نشده ندارد، حتی کسی راجع به اش صحبت نمی کند، یعنی اتفاقی که جهت ارمغان تاریکی و پروانه افتاد، جهت نفس نخواهد افتاد.
محمدتقی فهیم گفت: «نفس» طوری به تصویر کشیده شده است است که اگر شرکت مجاهدین هم می‌خواست سریالی مثبت راجع به فعالیت‌هایش بسازد، دقیقا شبیه این سریال می‌ساخت. یعن
** تحقیق هایی که نشد!
همه ما می دانیم که دو سریال قبلی جلیل سامان هم در این فضا ساخته شده است هست، ولی الان از نفس به آن شدت استقبال نمی شود به این علت است که در «نفس» نویسنده و کارگردان به داشته های خود از قبل متکی بوده اند و حتی اعتقاد دارم راش هایی که از دو سریال قبلی مانده بوده را کنار هم چیده و سریالی به نام «نفس» را ساختند. نفس واجب پژوهش های تازه نیست و اطلاعات جدیدی در آن دیده نمی شود. دوستان تولید کننده جهت ساختن این سریال زحمت مورد نیاز را نکشیدند و هر آنچه از آن دو سریال اضافه آمده را به نفس تبدیل کردند و قصه باعشق فیلم فارسی را به آن تزریق کردند. باید مردها جهت این سریال مجدد تحقیق و پژوهش می کردند و حتی داستان هایی تازه را می نوشتند. در بخش پژوهش و جمع آوری اطلاعات تازه راجع به شرکت مجاهدین ضعف دیده می شود و ما الان با قصه ای دختر پسری و عاطفی و مثل فیلم فارسی های قدیم روبرو هستیم. این واقعیت در گذشته وجود داشته که بسیاری از نیروهای مبارزی که جذب شرکت های چریکی می شدند از طبقه خود می بریدند و به جنبش و مبارزه می پیوستند و به عبارتی جا به جایی طبقه صورت می گرفت. ولی در اینجا نویسنده و کارکردان نتوانستند این بریدگی از طبقه شخصیت ها را پرداخت قدرتمندی کنندو به همین علیت به روایت دختر پسری کم جان و نازل افتادند که از دل فیلم فارسی می آیند و طراوتی در آن دیده نمی شود. به همین ترتیب مخاطب هیچ کشمکشی هم نمی بیند.
«زیر پای مادر» سریال تلویزیونی متن رادیویی دارد/ «نفس» فاقد ریتم و ضرباهنگ مورد نیاز است ، فهیم
** سریالی که حتی به روز هم نیست
این سریال حتی به روز هم نیست. الان شرکت مجاهدین خطری بالقوه است و وجود دارد و این سریال باید آنقدر نیرومند باشد که بتواند امروز این شرکت را نقد کند که اینطور نیست و نتوانسته گذشته اش را هم به نقد بکشد. در مجموع بازی های شگفتی ساز نمی بینیم و همه معمولی اند. علیرضا کمالی به عنوان جوان اول سریال بازی جذابی دارد، ولی به این علت که در یک فرم ضعیفی قرار گرفته است بازی اش جلوه چندانی ندارد. مسعود رایگان نیز همان کنش های همیشگی خود را در اینجا هم دارد. ساناز سعیدی هم می توانست نیرومند تر بازی کند. اگر بازیگر دیگری به جای سعیدی گزینش می شد، حتما می توانست کار را ارتقا دهد ولی اشکال مهم از فیلم نامه و کارگردانی می آید و اگر بازیگر با تجربه تری بود شاید به ضعف های متن کمک می کرد، ولی در هر حال اشکال مهم از بازیگر نیست.
** «زیر پای مادر» روی دیالوگ ها می چرخید
از سریال «زیر پای مادر» انتظار بیشتری داشتم. معمولا سعید نعمت اله در کارهایش با استفاده از ریزه کاری ها و خلاقیت هایی که داشته، مخاطب را تکانی داده و توانسته تاثیرگذار باشد و هم باعث می شده است که در مرحله کارگردانی و امضا نیرومند تر عمل کند. با سریال هایی که در گذشته از بهرنگ توفیقی دیده بودیم او نشان داده بود که علاوه بر تکنسین بودن، دارای خلاقیت های هنری هم هست. ولی در اینجا زوج نعمت اله و توفیقی اسیر این شدند که اثری دارای قوت های متنی ارائه کنند و تمام تلاششان روی دیالوگ و گفتار بوده است.
** دیالوگ ها در جهت قصه نیستند
نعمت اله نباید این را فراموش کند که اول از همه باید قصه ای با شخصیت های جالب بسازد و بعد از آن دیالوگ ها بر اساس نیاز شخصیت ها نگارش شوند، ولی اینجا این اتفاق نیفتاده است و دیالوگ ها راه خودشان را می روند و شخصیت ها دارای پایگاه و خواستگاه طبقاتی متفاوتی هستند. معمولا در فیلم نامه نویسی ابتدا باید شخصیت ها با شاخصه های طبقاتی خلق شوند که جهت مثال متعلق به کدام خواستگاه اجتماعی هستند و در ادامه بر اساس این کاراکترها دیالوگ نویسی شود. ولی در اینجا می بینیم که عملا این اتفاق نیفتاده است و شخصیت ها اساسا دارای شناسنامه خوبی نیستند و ما نمی توانیم گذشته و حال آنها را به درستی درک کنیم. در وهله بعدی دیالوگ هایی جهت آنها نوشته شده است است که در حد دهان و شخصیتشان نیست و پرگویی زیادی وجود دارد که در خیلی جاها نباید باشد. جهت مثال آتنه در خیلی از مواقع نباید حرف بزند و نیمی از دیالوگ های او اضافه هست، ولی اینجا جهت بازیگر فقط متن نوشته اند و اینها دائما در حال حرف زدن هستند و حرف هایی می زنند که در حدشان نیست و همین عنوان مخاطب را کلافه می کند. جهت مثال بازیگران در کنار منقل کباب پزی ایستاده و بدون اینکه به آنها ربطی داشته باشد، مدام حرف می زنند و با هم بده بستان دیالوگی دارند و خیلی از جاها یکدیگر را نقض می کنند و تکرار همدیگر هستند.
** سریال تلویزیونی یا متنی رادیویی؟!
«انسان ها خود تعیین کننده هستند و فارغ از ارتباطشان با جامعه هر فردی مسئول گناه خودش است»، این اساس و پایه «زیر پای مادر» هست. آدم ها بی ارتباط به جامعه نیستند. جهت مثال خلیل در گذشته اشتباهاتی داشته و ما نباید همه اینها را در قالب دیالوگ بیاوریم و باید درام و نمایش خلق کنیم. ما در این سریال بیش از پیش با سریال و متن رادیویی مواجهیم تا یک سریال تلویزیونی. در مجموع این سریال ضعف نمایشی و دراماتیک دارد و ما شاهد پیچش های دراماتیک نیستیم و شخصیت ها هم پرداخت نشده اند و توانایی ایفای نقش در این دایره سنگین گناه را ندارند و گناه ها زیاد بر دوش آدم ها است تا توانایی شان. اینها مشکلاتی است که فکر می کنم به علت ضعف در پرداخت است و اگر این عنوان رعایت می شد سریالی بهتر را در ماه مبارک رمضان شاهد بودیم.
** عدم ارتباط مخاطب با شخصیت های داستان
نکته بعدی این است که آدم ها خیلی تخت و کلیشه هستند. قرار است ما یک مادر بد، پسری خوب، پسری بدتر و … در این سریال ببینیم و اینطور قالب بندی کردن آدم ها اساسا به درد کوره آجر پزی می خورد. درام با کوره آجرپزی تفاوت دارد، اینجا آدم ها باید نوسان شخصیتی داشته باشند که در استمرار دراماتیک به یک نتیجه برسند و مخاطب با همذات پنداری که در او ایجاد می شود تاثیر بگیرد، در حالیکه ما الان به علت ضعف های آشکار هیچ تاثیری نمی گیریم چراکه اساسا همذات پنداری صورت نمی گیرد. ما نمی توانیم با آتنه همذات پنداری کنیم چراکه آنقدر بار گناهان روی دوشش است که این اجازه را به ما نمی دهد تا راجع به او فکر دیگر کنیم. عنصر همذات پنداری در کار محوریت ندارد، پراکنده بوده و مرتب جا به جا می شود.
** شخصیت مادر پذیرفته شده است نیست
در «زیر پای مادر» نسبت به مادرها ظلم شده است هست. مادرها در شرایطی در درام پذیرفتنی هستند که مادرانی ایثارگر باشند و با ایثارگری هایشان قشنگی شناسی خلق کنند. مادرانی که در چنین کارهایی بدون داشتن بار حسی مادرانه روایت می شوند، حتی اگر واقعی هم باشند از سمت مخاطب پذیرفته نخواهند شد. چراکه قالب نیستند و ما باید در درام آنچه را که قالب است بیاوریم. در این سریال مادری را می بینیم که کاملا ایزوله شده است است و دافعه ایجاد می کند و ما را نسبت به مادران دلواپس می کند و جاذبه درستی ایجاد نمی کند. در حال حاضر اگر کمی به آثاری که راجع به «مادر» ساخته شده است دقت کنیم، می بینیم که همه این آثار نتوانستند موفق باشند و تنها آنهایی که عنصر قشنگی شناسی در ایثار را رعایت کردند موفق بودند. مثل فیلم مادر هندی، روسی و … اینها همگی مادران ایثارگر بودند.
** جایگاه مادر درست معرفی نشده است
در «زیر پای مادر»، شخصیت مادر را زیر پای همه می بینیم! مادری له و ایزوله شده است که قدرت تاثیرگذاری عاطفی در مخاطب را پیدا نمی کند. این مادر در عالم واقعیت نادر است و کاراکتری کاریزماتیک ندارد. چنین مادری هیچگاه جهت مخاطب همذات پندار برانگیز نیست و مادرانی جهت درام مهم هستند که مادری ایثارگر باشند.
** دیالوگ ها به شخصیت ها نمی آیند
سبک دیالوگ نویسی نعمت اله در همه کارهایش همین هست، ولی توصیه اینجا است که در کارهای قبلی دیالوگ ها در خور و متناسب کاراکتر بودند، ولی در این سریال در کنار عنصر اغراق، دیالوگ ها به شخصیت ها نمی آیند. جهت مثال فردی که در منطقه جنوبی شهر زندگی می کند و فرهنگ خودش را دارد، نباید مثل فردی صحبت کند که در شمال شهر و با فرهنگی دیگر بزرگ شده است هست. ولی در «زیر پای مادر» می بینیم که همه افراد فارغ از موقعیت فرهنگی زندگی شان، شبیه به هم صحبت می کنند و هیچ فرقی با یکدیگر ندارند. صحبت کردن آدم ها برگرفته از خواستگاه اجتماعی آنها هست. در کل این سریال به نسبت سایر آثار یکسان نعمت اله و توفیقی فروغی ندارد و مردم منتظر ادامه داستان نمی مانند، ولی کار بدی نیست. در نهایت اگر بخواهم این نقد را جمع بندی کنم باید بگویم مخاطبین در ماه رمضان امسال تماشای «زیر پای مادر» را به «نفس» ترجیح می دهند چراکه شخصیت های «زیر پای مادر» برایشان قابل هضم ترند. من مدتی در فضای سریال «نفس» زندگی کردم و همه این افراد را به خوبی می شناسم، ولی فضایی که در این سریال می بینم، برایم باورپذیر و قابل تحمل نیست.
واژه های کلیدی: سریال | مخاطب | سریالی | اخبار فرهنگی و هنری
«زیر پای مادر» سریال تلویزیونی متن رادیویی دارد/ «نفس» فاقد ریتم و ضرباهنگ مورد نیاز است ، فهیم
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
